Het Stationsplein, de tramhalteperrons en de Stationsweg in de buurt van Station Hollands Spoor zijn tussen 2014 en 2018 heringericht om ruimte te maken voor een voetgangersgebied op de Stationsweg. (Het Stationsplein is de straat die de Parallelweg met het Rijswijkseplein verbindt en langs de voorkant van het station loopt. De Stationsweg is de straat die het Stationsplein met de binnenstad verbindt.)

De herinriching heeft voor fietsers slecht uitgepakt, en vooral voor mensen die in noordoostelijke richting op het Stationsplein fietsen. Links afslaan naar de Stationsweg wordt bemoeilijkt door afslaand autoverkeer. Om het Rijswijkseplein te bereiken moet men drie tramsporen schuin oversteken en op een smal fietspad pal naast de Strijkijzer fietsen, een plek die last heeft van extreme windhinder. Fietsers worden letterlijk omvergeblazen.

De herinrichting is eigenlijk mislukt. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

In april 2012 heeft de gemeente een voorlopig ontwerp voor het Stationsplein gepresenteerd waar de Fietsersbond grotendeels tevreden mee was. Volgens dat plan zou fietsverkeer in noordoostelijke richting worden afgewikkeld over een vrijliggend tweerichtingenfietspad aan de noordwestkant van het Stationsplein. Ook op het brede deel van de Stationsweg zou een vrijliggend tweerichtingenfietspad komen.

Ná het inspraakproces (!) heeft de gemeente het ontwerp radicaal gewijzigd. Fietsers richting centrum moesten op de rijbaan fietsen (in plaats van op een vrijliggend fietspad) op een zeer smalle fietsstrook die voor enkele Kiss-‘n’-ridehavens langsloopt. Links afslaan naar de Stationsweg wordt gevaarlijk. Hier vindt u achtereenvolgens de uitgangspunten waaraan wij het herinrichtingsvoorstel toetsten, onze reactie naar de gemeente toe op het gewijzigde voorontwerp van augustus 2013, een uiteenzetting over 30 km/uur-gebieden en onze inspraaktekst voor de raadsvergadering van 19 september 2013.

Tijdens de raadsvergadering uitten raadsleden hun verbazing over de gang van zaken. “Het bleef in de commissie voor mij een beetje duister waarom er eerst een ander plan ter inzage lag als voorontwerp, met een tweerichtingenfietspad en waarom dat uiteindelijk toch is veranderd.” De wethouder, Peter Smit, zei, “Er is inderdaad iets gebeurd tijdens de ontwerpfase. Nadat het oorspronkelijke ontwerp ter inzage is gelegd, hebben mij verontruste berichten bereikt van de fietsveiligheidsdeskundigen in, zoals dat heet, mijn apparaat. Zij zeggen dat dit echt niet goed was.” En hij legde uit.

• Vanaf de fietsstrook aan de zuidoostkant van het Stationsplein hoeven fietsers in noordoostelijke richting volgens het gewijzigde ontwerp het Stationsplein niet over te steken ter hoogte van het Rijswijkseplein.

Dat is waar, maar fietsers op de fietsstrook moeten zonder waarschuwingssignalen drie tramsporen schuin oversteken. Vanaf het tweerichtingenfietspad hadden ze het Stationsplein inclusief tramsporen haaks kunnen oversteken bij een kruispunt met een verkeersregelinstallatie. Dat was veel veiliger geweest.

• De fietsstrook die in het gewijzigde voorontwerp is geïntroduceerd is gunstig voor fietsers vanuit de Parallelweg die naar het Rijswijkseplein willen fietsen. Die hoeven namelijk niet over te steken naar de noordkant van het Stationsplein en hoeven ook de Stationsweg en de Zuylichemstraat niet over te steken.

Dat is waar, maar routes met bestemming Rijswijkseplein zijn veel minder belangrijk dan routes met bestemming binnenstad, zoals de sterfietsroute Waldorpstraat — Stationsplein — Stationsweg. De vele fietsers met bestemming binnenstad worden juist benadeeld door de wijziging want er is nu voor deze fietsers geen oversteekvoorziening.

• Op een tweerichtingenfietspad komen fietsers van rechts ten opzichte van automobilisten op de Stationsweg. Die is voor deze bestuurders de onverwachte richting.
• Op een tweerichtingenfietspad komen fietsers van achteren ten opzichte van automobilisten op het Stationsplein die links willen afslaan richting Zuylichemstraat. Die is voor deze bestuurders de onverwachte richting.

De Fietsersbond is van mening dat de oorspronkelijk geplande in- en uitritconstructies, bebording en belijning de kans klein zouden houden dat weggebruikers fietsers over het hoofd zouden zien bij de kruisingen met het tweerichtingenfietspad. Het gewijzigde ontwerp heeft andere maar niet minder ernstige veiligheidsnadelen.

Enkele raadsleden vertrouwden het niet en diende een motie in om een second opinion te laten uitvoeren door een onafhankelijke instantie. De wethouder antwoordde als volgt.

• “Onze redenering is dat een tweerichtingenfietspad in deze specifieke situatie de verkeersveiligheid geen deugd doet. De statistieken geven ook aan dat wanneer je tweerichtingenfietspaden aanlegt, je ervoor moet zorgen dat er dan niet veel wederzijdse bestemmingen zijn. Welnu, in dit geval is er een grote bestemming aan de ene kant en is er het centrum aan de andere kant. Dan is zo’n tweerichtingenfietspad niet handig. Dat is een redenering die volgens mij door iedereen te volgen is. Daar is dus ook geen second opinion voor nodig. Wij ontraden die motie… er moet kunnen worden voortgewerkt.”

Wat de wethouder zei klopt niet, er is hier geen sprake van wederzijdse bestemmingen. Als men op het Stationsplein in noordoostelijke richting fietst is er een bestemming aan de noordwestkant — de binnenstad — maar geen bestemming aan de zuidoostkant, want niemand fietst de stationshal in. Wat wel telt als bestemming is de fietsenstalling, maar die is volgens beide voorontwerpen te bereiken via het tweerichtingenfietspad naar de tunnel onder het station. De noordelijke bestemming was veel beter bereikbaar geweest als het oorspronkelijke voorontwerp was uitgevoerd.

Maar de wethouder had haast en het gewijzigde voorontwerp werd het uitgangspunt voor het definitieve ontwerp.